ihauterietarako lantxoa

Zuen blogak irakurrita hemen duzue galdera batzuk test modukoak,
http://cid-23903d5c6189f497.skydrive.live.com/self.aspx/P%c3%bablico/galderak.doc
zabaldu artxiboa, gorde zuen ordenagailuan, astean zehar betetzen joan (azpimarratuz erantzun egokiak) eta gero bidali andoni.goiriena@gmail.com eta zuzenduta jasoko duzue zuen korreoan edo blogean.

martiartuko dorretxea

Martieartuko dorrea

Martiartuko dorretxea non dago?
Unbeko mendien hegoaldean, Orube ageri batean Martiartu dorretxea dago.

Zerez eginda dago?
Harlanduz egina dago, Bizkaiko beste dorretxetan ez da oso normala zeren besteak ez daude hain landuta edo beste material batzutas eginak daude.

Nolakoak dira bere neurriak?
18m-ko altuera dauka eta zabalera 2,40m-koa da.Oinarri lauaren aldeak 14m neurtzen du.

Zorigaitza edo zoriona euki ahal zuten?ipini adibide bana.
Zorigaitza eta zoriona euki zuten.
ZorigITZA:1300.garren urtean urtean. Diego perez semeek, familiaren ahide nagusia bwra 15 gizon erre zituzten dorretxearen barruan.
1472 urtean martiartuko dorretxea berriro erre eta zoriona berriz :
xvi.mendearen hasieran berreraiki egin zen.

Nork gelditu zen dorretxean?

1946. urtean, isidro Arechavaleta jauna dorrearekin gelditu zen bere bizilekua zen eta.

Zer egiten zuen isidro dorretxean?
1948. urtean isidro jaunak urtero 600 peseta ordaintzen zituen dorretxea alokatzeagatik.

enkarterrietako museoa

guk 2.mailako ikasleek enkarterrietako museoan egon ginen. autobusa gindoazela, muzkis ondotik pasatzera gindoazela, petronor ondoko muñatones gaztelua ikusi genuen.
enkarterrira iritzi ginenean bi talde egin genituen, lehenengo 2.a eta 2.b erdia sartu ziren bitartean guk lan bat egin behar genuen, eta gero bokata jan. eta haiek ateratakoan guk sartuko ginen 2.b beste erdia eta 2.c guztia eta haiek jan eta lana egingo zuten bitartean.
barruan beste talde bi egin zituzten eta bakoitza talde andereño desberdinarekin joan zen, barruan geundela eta taldeak eginda gure espedizioa hasi genuen lehenengo elizak nolakoak ziren erakutzi ziguten, bi mota zeuden: borobilak eta gurutzekoak, gurutzearen barruan beste bi mota daude: gurutzea (alde bat bestea baino luzeagoa) eta bigarren gurutze bat ( honek bi zutabeak tamaina berdinekoak. gero guk eliza bat montatu genuen. ondoren gazteluak nolakoak ziren erakutsi ziguten, hori maketan bidez ikasi genuen, (nahiz eta guk zer edo er jakin lan bat egin izan behar genuelako)asko ikasi genuen gazteluei buruz.
gero baita ere, zelako janskera zuten soldaduak ikasi genuen, soldaduak, armadura oso lodiak eramaten zituzten eta, gorputz osoa estaltzen zuen orretarako, jende indartsua behar zuten armadura altzatu (soinean eramateko) ahal izateko, zeren eta 40kl edo gehiago pisatu zezakeen, eta orduan ez zegoenez jende asko pisu gutxikoak egin zituzten, horain armadura organoak bakarrik estaltzen zituen eta beste enrejatuzko ohial batez estaltzen zen.
gero, azkenik monasterioetan zeuden liburutegi bazalako batera gidatu ziguten, an, erdia roan apaizak idazten zituzten liburuak dena lumarekin eta tintaz eta oso hizki polit batez, hori urteak eraman zezakeen, zeren eta liburu oso lodiak idazten zituzten, eta fotokopiagailurik ez zituztenez haie egiten zituzten kopiak, hau da berriro idatzi liburu berdina...
oso ondo pasatu genuen eta gauza mordoak ikasi genituen espero dugu zuei gure artikulua guztatzea.

islama

Islam terminoak “jainkoaren borondatearen menpe” esan nahi du. Historian gizartearen eragin handia izan du. Islama esparru asko hartzen zituen, hala Nola política, artea, kultura, hizkuntza etab.
Islama mahoma sortu zuen 613.urtean eta jainko bacará zegoela esaten zuen.
Mekatik ihes egin behar izan zuen 622.urtean medinara alde eginez eta han lehen elkarte islamiarra sortu zuen. Korana islamarren liburu santua da, alak mahomari egindako agindu erlijiosoak daude bertan.
Korana kode zibila, penala eta morala da haientzako funtzesko bete beharrez gain ezin dute haragirik ezta txerri-haragirik jan.

Islama sinistu-kopuruari dagokionez, islama bigarrena da, erlijio katolikoaren parean.Islama Batasuna handia dirudien arren, desberdintasun handiak Egon dira. Islamaren lurraldeetan eskubide guztiak musulmanek baino ez baituzten arren.

Arte musulmana

Arte Islamiarrak beste tradizio artístico batzuetako elementuak hartu zituen, bere estilo berezia hartu arte. Arkitakturari dagokionez,kupula bizantziarra eta arte bisigodiari dagokionez ferra-arkua hartu zituen eta, euren tradizioak ohiko zen bezala ez zituzten erabili .
Koranak irudiak eta animaliak, erlijiosoak ez direnen eraikinetan agertzen dira . beraz apaintzeko beste forma batzuk asmatu edo garatu zituzten eta iztukuan, azulejoan , adreiluan eta tailatutako zurean egiten zituzten.
Erainkuntza bereizgarriena meskita da, baina bestelako eraikin asko daude:
Jauregiak, gotorlekuak, harresiak, mausoleoak eta lorategiak.



Zientzia eta kultura

Kultura sortu zuten beste herri batzuen elementuak bilduz.
Erkarpenik handiena beste zibilizazio batzuen kualtur oinarritza gordetzea,garatzea eta eratzea izan zen:Grezia, Bizantzio, pertsia eta India.Eskuiskribuak bilatzen zituzten eta kopiatzaileek kopiatu egiten zituzten, gero idatzi horiek eratzeko.

Islamaren lurraldetan tradizio zientifiko handiak zegoen.Gobernu Islamiarrek astronomoen, matematikarien eta zientazalarien lana babestu etasustatu zuten.

BIZANTZIAR INPERIOA

Mendebaldeko erromatar inperioa v. mendearen bigarren zatian desagertu zen eta hainbat erresuma “barbaroetan” zatitu zen; Ekialdeko bizantzia inperioak , aldiz 1453. urtean konstantinopla turkiarren esku erori zen arte irautea lortu zuen.

Germaniarrak inperioaren mendebaldeko alderdian sartu zire, eta zati hori barbaro bihurtu zen.

Politica handizale horren kostuari eustea ezineskoa zen eta, horregaitik, konstantinopla lurrak berehala galdu zituzten.
Mazedoniako dinastiaren garaian (867-1056) inperioa indartu egin zen berriro . Garai oparoa izan zen ,lurralde gehiago menperatzeaz gain, inperioa mediterraneoko merkataritza-zentro naguzi bihurtu zen. Bestealde , kultur bizitza ere indartu egin zieren:

-eskuizkribuak kopiatu eta laburtu egin ziren.
- entziklopediak bildu ziren
-matematikari,astronomiari , literaturari arreta handia eskaini zitzaien.

EKONOMIA ETA GIZARTEA

Boteretzu gitxi batzuk zeuden eta gehienengoak pobreek eta aske ez zirenek osatzen zuten.
Boteretzuen artean familia inperiala , jabe handiak goi-funtzionariak eta elizako goi- karguak zeuden .Gai erlijiosoetan parte artesas gain , enperadoreak economía, armada, administrazioa eta justizia zuzentzen zituen.
Pobreen taldekoak ziren hiriko artisauak , merkatari txikiak eta nekazari libreak ziren, pribilejiatu gutxi batzuen zerbitzura zeuden.

Inperioko biztanleriaren %90 nekazaritzan eta abeltzaintzan aritzen zen eta produktu naguziak zerealak, oliba olio aeta ardoa ziren.

BIZANTZIAKO ARKITEKTURA

Bizantziako arkitekturaren elementu berezienak ondokoak dira:

-Petxinen gaineko kupula
-gurutze grekoko planta.

erdi aroa

zer da erdi aroa?



Hasten da k.o 500. garren urtean, Erromako gainbeherarekin eta bukatu berriz k.o 1789.garren urtean Kolon Amerika aurkitu zuenean.

Erdi aroa 3 zatitan banatzen da:
Goiz erdi aroa(vii mendetik x era)
tarteko erdi aroa(xi.mendetik xv. era)
berant erdi aroa(viv.mendetik xv. era)